«De illas e sereas» amplía a historia do cinema en lingua galega impulsada polo GEA

O Grupo de Estudos Audiovisuais vén de publicar De illas e sereas (Editorial Galaxia, 2020), terceira entrega da serie Para unha historia do cinema en lingua galega na que desta volta as autoras e autores analizan os filmes galegos que chegaron ás pantallas no último ano ou aqueles que están aínda en construción, canda a pezas que adoitan pasar desapercibidas para o público por navegar fóra das rutas máis transitadas na procura doutras formas de expresión.

A catedrática da USC Margarita Ledo Andión coordina de novo esta exploración na que tamén participan «á marxe de servidumes académicas e dende a crítica aos modos obsoletos de pensar nas películas» Fernando Redondo Neira, Cibrán Tenreiro Uzal, Alberte Pagán, Antía López Gómez, José Luis Castro de Paz, Pablo Súarez-Mansilla e Marta Pérez Pereiro.

De illas e sereas constrúe unha cartografía na que están presentes filmes que falan de nós dende o realismo, cuxo exemplo máis destacado é O que arde (Oliver Laxe, 2019), até o onirismo que remarca o artificio en Lúa Vermella (Lois Patiño, 2020). En ruta, o libro detense a analizar os usos da reciclaxe e dos arquivos no cinema galego, ferramentas que serven tanto á memoria individual como á colectiva, para levarnos logo a explorar as achegas máis experimentais de autores como José Eduardo Díaz-Noriega, o colectivo Vídeo 80 ou o máis recente Proxecto Remolque, impulsado polo proxeccionista, músico e cineasta Cris Lores.

Dende estas illas descoñecidas recalamos na relación entre o corpo e a cámara, entre o acto de filmar e a representación no cinema realizado por mulleres como Xiana do Teixeiro, Aldara Pagán ou Xisela Franco. A muller-protagonista, a súa mirada, está moi presente tamén no cinema máis inmediato que se está a facer en Galiza (Analóxica, de Anxos Efe ou a curta Arrolo, de Lucía Estévez; ambas do 2019) coma naquelas películas que están por chegar (Eles transportan a morte, de Helena Girón e Samuel M. Delgado; Ons, de Alfonso Zarauza; Crías, de Xiana do Teixeiro). Delas fálase ao comezo do volume no capítulo «Desexo de cinema: emoción e inscrición de clase».

A viaxe que propón De illas e sereas remata na diáspora. Dúas películas xa de por sí particulares «nun arquipélago de singularidades como é o do cinema galego actual» ocupan o último epígrafe do libro: Mimosas (Oliver Laxe, 2016) e Hamada (Eloy Domínguez Serén, 2019), ambas rodadas no Magreb. Pezas nas que as imaxes amosan unha cultura que non é a propia dos cineastas, mais nas que «o desexo de retratar unha periferia» forza a pensar na persistencia dunha identidade galega tamén nestes filmes, na súa maneira de representar o colectivo.

A serie Para unha historia do cinema en lingua galega está formada polos volumes Marcas na paisaxe, A foresta e as árbores e De illas e sereas, todos eles publicados en colaboración coa Editorial Galaxia entre os anos 2018 e 2020 no marco do proxecto de I+D+i «EU-VOS. Patrimonio Cultural Inmaterial. Para un programa europeo de subtitulado en linguas non hexemónicas» (CSO2016-76017-R), financiado por FEDER-Fondo Europeo de Desenvolvemento Rexional, Ministerio de Ciencia Innovación e Universidades – Axencia Estatal de Investigación. Este terceiro libro conta ademais coa financiación da Xunta de Galicia a través da súa convocatoria de axudas á consolidación e estruturación de unidades de investigación competitivas, da que é beneficiaria o GEA.