O catedrático da USC e membro do Grupo de Estudos Audiovisuais, José Luis Castro de Paz, asume o comisariado do ciclo de cinema Vida en sombras. O cinema español no labirinto (1939-1953)>, que se desenvolve no Museo Raíña Sofía de Madrid do 28 de abril ao 27 de maio.
O réxime ditatorial organizou a produción cinematográfica de modo diametralmente oposto ao período republicano, desenvolvendo un sistema de protección económica e unha férrea censura ideolóxica. Con todo, en contra do que a miúdo se afirmou, tamén buscou a continuidade das tradicións culturais que foran artelladas durante a II República. De feito, o novo Estado fracasou na súa vontade de construír un cinema feixista, debido á disparidade de visións enfrontadas, como así amosa por exemplo as diferenzas entre o rancio conservadurismo de Raza (José Luís Sáenz de Heredia, 1942) e a modernidade falanxista e “eisensteiniana” de Vermello e negro (Carlos Arévalo, 1942). Tamén erraría no seu intento de eliminar o sustrato folclórico e popular, que, pese á fera oposición dos que vían en tales elementos unha abominable herdanza frentepopulista, logrou manter a súa presenza, como denota a obra do director Edgar Neville, unha pragmática e medida oposición cultural con títulos castizos e subversivos como Verbena (1941), La torre de los siete jorobados (1944) e a “*solanesca” Domingo de carnaval (1945).
Pese á negrura do período, a comedia será o xénero máis habitual. Baixo a influencia do humor moderno e absurdo da revista La Codorniz (fundada en 1941 por Miguel Mihura), a filmografía do momento amosou, como trazo dominante, unha decidida vontade reflexiva e metacinematográfica, que manifestaba a dificultade á que se enfrontaba a ficción á hora de abordar a escura realidade que se iniciou trala Guerra Civil.
Disidentes ao seu modo, os chamados ‘renovadores?’ (José Antonio Nieves Conde, director en 1951 da trascendental Surcos; Arturo *Ruiz-Castillo ou Manuel Mur Oti) e os ‘telúricos’ (Carlos Serrano de Osma, Lorenzo Llobet-Gràcia, Enrique Gómez), amosaron nas súas películas unha marcada preocupación social e un rechamante ‘compromiso estético’ -de raíz europea e vangardista pero á vez fondamente influenciado por Hollywood-, ademais de fondas preocupacións psicoanalíticas, transmitindo desoladores discursos sobre a época que lles tocou vivir e as súas demoledoras consecuencias.
A perda irremediable do obxecto amoroso, a miúdo encarnado por unha muller, asasinada, prohibida ou desaparecida, e a melancolía e ata a tolemia*resultantes son os nós narrativos habituais deste cine, que poden lerse como metáforas dun país abatido, poboado de sombríos recordos, que soportaba un complexo de culpa incontrolable. Tristezas, destrucións e soidades históricas convertidas en lúcidas feridas do desexo.
Proxeccións: Arquivo dixital transferido de película de 35 mm
Nos seus escritos sobre cinema, Jean Epstein explicaba poeticamente que todo film contén unha “traxedia en suspenso” que non está explícita na narrativa. Esta idea cinemática guía a análise que Marta Pérez Pereiro e Silvia Roca Baamonde realizan dos filmes Cándida (1939) e Cándida millonaria (1941), dúas das tres comedias sobre unha criada galega en […]
«Filma Afro Cartagena», o Laboratorio Internacional en Desenvolvemento de Proyectos documentais, é un punto de encontro no que se dan cita realizadoras/es de Iberoamérica e o mundo para traballar xunto a grandes profesionais da cinematografía internacional no perfeccionamento de proxectos documentais cuxo tema central estea relacionado coa representación da cultura Afro. A organización vén de abrir […]
Os Encontros de Cinema de Viana abren un ano máis a convocatoria de presentación de candidaturas aos Premios PrimeirOlhar, unha sección competitiva que procura promover a realización de documentais co recoñecemento do mellor filme de non ficción desenvolvido por estudantes de escolas de cinemas, de audiovisual, comunicación e de participantes en cursos de documental promovidos […]